ประเพณีสงกรานต์ในล้านนาเรียกกันว่า ปี๋ใหม่เมือง มีวันสำคัญ 3 วัน คือ วันที่ 13 เมษายน เรียกวันว่าสังขานต์ล่อง วันที่ 14 เรียกว่าวันเน่า วันที่ 15 เรียกว่าวันพญาวัน คติความเชื่อโดยทั่วไปเกี่ยวกับวันสงกรานต์มีความคล้ายคลึงกันกับของไทย-ลาว คือพระอาทิตย์โคจรจากราศีมีนไปสู่ราสีเมษ แต่สิ่งที่แตกต่างออกไปก็คือ ในล้านนาไม่ปรากฏหลักฐานเกี่ยวกับการตัดหัวยักษ์มาร หรือเศียรพระพรหม ส่วนขบวนแห่นางสงกรานต์ในปัจจุบัน ซึ่งมีเศียรพระพรหมปรากฏอยู่ด้วยนั้น เป็นการรับอิทธิพลมาจากของไทย ซึ่งมีนางสงกรานต์ประจำวันทั้ง 7 ดังนี้
1. วันอาทิตย์ นางทุงษะ
2. วันจันทร์ นางโคราค
3. วันอังคาร นางรากษส
4. วันพุธ นางมณฑา
5. วันพฤหัสบดี นางกิริณี
6. วันศุกร์ นางกิมิทา
7. วันเสาร์ นางมโหทร
สำหรับปีใหม่ของล้านนานั้น มีนางสงกรานต์ ดังนี้
1. วันอาทิตย์ นางธัมมสิริ
2. วันจันทร์ นางมโหสถา
3. วันอังคาร นางสุนันทา
4. วันพุธ นางคิรินันทา
5. วันพฤหัสบดี นางกัญญา
6. วันศุกร์ นางลิตา
7. วันเสาร์ นางตโปตา
ในเอกสารใบลานเรื่องหนังสือปีใหม่ ฉบับวัดเจดีย์หลวง จ.เชียงใหม่ ได้กล่าวถึงนางสงกรานต์ทั้ง 7 และคำทำนาย ซึ่งแปลเป็น ไทยได้ ดังนี้
วันอาทิตย์ ขุนสงกรานต์ขี่นาค มือหนึ่งถือปืน มือหนึ่งถือค้อน มาจากทิศตะวันออกไปตะวันตก นางผู้ชื่อธัมมสิรินั่งรับเอา ลุกยืน ไป ปีนี้ศึกสงครามและแมลงบ้งจักมีมากนักแล ฝนหัวปี กลางปี ปลายปีดี วัวควายจักตายมากนัก พยาธิโรคาจักมีมากนัก คนผู้มีข้าว ของจักฉิบหาย ไม้ยางขาวหลวงเป็นเจ้าแก่ไม้ทังหลาย ขวัญข้าวอยู่ไม้ไผ่แล คนเกิดวันอังคารจักมีเคราะห์ คนเกิดวันเสาร์จักมีลาภ
วันจันทร์ ขุนสงกรานต์ขี่ครุฑ มาจากทิศอีสานไปทางตะวันตกเฉียงใต้ มือหนึ่งถือหอก มือหนึ่งถือขอช้าง นางผู้ชื่อมโหสถา นั่งรับเอา ในปีนี้งูจักออก ฝนหัวปี กลางปีดี พยาธิโรคาของคนมีมากนัก ไม้ผักกุ่มเป็นเจ้าแก่ไม้ทั้งหลาย ขวัญข้าวอยู่ไม้เดื่อ คนเกิด วันพฤหัสบดีจักมีเคราะห์ ให้สะเดาะเคราะห์เสีย คนเกิดวันพุธมีลาภ
วันอังคาร ขุนสงกรานต์ขี่ผียักษ์ มาจากทิศเหนือไปทิศใต้ นางผู้ชื่อสุนันทานอนรับเอา ปีนี้สัตว์มีปีกจักแพง ฝนหัวปี ปลายปี มีมาก กลางปีไม่มี ข้าวในนาจักลีบ ไม้พิมานเป็นเจ้าแก่ไม้ ขวัญข้าวอยู่ไม้อ้อช้าง คนเกิดวันอาทิตย์จักมีเคราะห์ใหญ่ ให้บูชาธาตุเจดีย์ เสีย คนเกิดวันศุกร์จะมีลาภ
วันพุธ ขุนสงกรานต์ขี่ควายไป มือหนึ่งถือดอกไม้ มือหนึ่งถือดาบ มาจากทิศตะวันออกไปตะวันตก นางผู้ชื่อคิรินันทานั่งคู้เข่า รับเอา ปีนี้สัตว์สี่ตีนจักแพง ฝนหัวปี กลางปีไม่มี ปลายปีจักมีมากนักแล ปีนี้ภิกษุสังฆะกับชีปะขาว รวมทั้งขุนนางจะตกต่ำ ไม้ซะเลียม เป็นเจ้าแก่ไม้ ขวัญข้าวอยู่ไม้ข่อย คนเกิดวันศุกร์จักมีเคราะห์ คนเกิดวันจันทร์ และวันเสาร์จักมีลาภ
วันพฤหัสบดี ขุนสงกรานต์ขี่ม้า มือหนึ่งถือหม้อน้ำ มือหนึ่งถือพัด มาจากทิศตะวันตกไปตะวันออก นางผู้ชื่อกัญญานั่งคู้เข่า รับเอา ในปีนี้ช้างม้าจักตาย ฝนหัวปี กลางปี ปลายปีมีเสมอกัน ปีนี้ขุนนางผู้ใหญ่และปุโรหิตรวมทั้งภิกษุสงฆ์จะมีทุกข์ คนเดินทาง จักมีเคราะห์ใหญ่ ไม้ตะเคียนหลวงเป็นเจ้าแก่ไม้ทั้งหลาย ขวัญข้าวอยู่ต้นมะพร้าว คนเกิดวันอาทิตย์จักมีลาภ คนเกิดวันจันทร์ จักมีเคราะห์ ให้บูชาธาตุเจดีย์เสีย
วันศุกร์ ขุนสงกรานต์ขี่วัว มือหนึ่งถือขวาน มือหนึ่งถือค้อน มาจากทิศตะวันออกเฉียงใต้ไปทางตะวันตกเฉียงเหนือ นางผู้ชื่อ ลิตา นั่งรับเอา ในปีนี้พระพุทธรูปจะมีฤทธิ์ ฝนหัวปีไม่มี ผู้หญิงทั้งหลายจักถูกเคราะห์ ขวัญข้าวอยู่ไม้พุทรา คนเกิดวันอังคารจักมีลาภ อยู่สุขสบายดี คนเกิดวันศุกร์จักมีเคราะห์ ให้บูชาธาตุเจดีย์แล้วล้างศีรษะเสีย
วันเสาร์ ขุนสงกรานต์ขี่ปราสาทลงมา มือหนึ่งถือขวาน มือหนึ่งถือค้อนเหล็ก มาจากทิศอีสานไปทางตะวันตกเฉียงใต้ นางผู้ชื่อ ตโปตานั่งเหยียดเท้ารับเอา ปีนี้ไฟจักไหม้บ้านเมือง ให้ระวัง ฝนบางทีก็ตก บางทีก็ไม่ตก แมลงบ้งจักมีมากนัก คนเกิดวันอาทิตย์จะ มีลาภ อยู่สุขสบายดี คนเกิดวันศุกร์จะมีเคราะห์
ที่มา : http://www.sri.cmu.ac.th
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น